Τρίτη 24 Απριλίου 2012

Η συνδιάσκεψη Κορυφής του Σαν Ρέμο


Η συνδιάσκεψη Κορυφής του Σαν Ρέμο και οι Συμμαχικές διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στην συνθήκη των Σεβρών (18 Απριλίου 1920)

Στις 18 Απριλίου 1920 στο Σαν Ρέμο της Ιταλικής Ριβιέρας συναντήθηκαν οι αρχηγοί των τριών χωρών της Αντάντ (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία) για να διαπραγματευθούν σε κορυφαίο επίπεδο για τα θέματα της Μέσης Ανατολής και της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, θέματα που τότε πλέον αφορούσαν άμεσα την Ελλάδα που ήδη είχε αποβιβάσει στρατεύματα στην Σμύρνη και είχε διευρύνει την ζώνη κατοχής της στα όρια που της είχαν επιτραπεί από τους Συμμάχους. Εκτός των τριών χωρών συμμετείχαν στην συνδιάσκεψη η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες (σε ρόλο μάλλον συμβουλευτικό πάντως σίγουρα όχι αποφασιστικό) ενώ χαρακτηριστικό είναι πως η Ελλάδα δεν συμμετείχε στην Συνδιάσκεψη που θα αποφάσιζε το μέλλον της, ούτε καν ως επίσημος παρατηρητής. Από την πρώτη στιγμή που συγκλήθηκε η διάσκεψη, φάνηκε πως οι τρεις πρωθυπουργοί είχαν προσέλθει στην διάσκεψη με διαφορετικούς στόχους και προτεραιότητες.

Millerand
Η Γαλλική αντιπροσωπεία και ο Γάλλος πρωθυπουργός Millerand προσπαθούσε να ματαιώσει πάσι θυσία τις Αγγλικές προθέσεις για ηπιότερη μεταχείριση της Γερμανίας ως προς τις δυσβάστακτες πολεμικές αποζημιώσεις που της είχαν επιδικαστεί να πληρώσει. Όσον αφορά την Μέση Ανατολή η Γαλλία επιθυμούσε την εφαρμογή της συμφωνίας Saiks-Picaut εξασφάλιση της περιοχής Συρίας, αλλά έβλεπε με αυξανόμενη καχυποψία την Ελληνική παρουσία στην Σμύρνη ως εξυπηρέτηση των αγγλικών συμφερόντων στην περιοχή.

Η Ιταλία με τον Nitti είχε εγκαταλείψει πλήρως την ιμπεριαλιστική της εξωτερική πολιτική, που είχε ως αιχμές την αποβίβαση στρατευμάτων στην Αττάλεια και την πρόθεση κατάληψης της μισής Αλβανίας. Αυτό της είχε επιβληθεί από την απροθυμία των Ιταλικής κοινής γνώμης για υπερπόντιους πολέμους που εκφράστηκε με την μαζική άρνηση Ιταλών στρατιωτών να επιβιβαστούν σε πλοία που θα τους μετέφεραν στην Αλβανία για να πολεμήσουν, ενώ ταυτόχρονα οι Ιταλοί ιθύνοντες παρατηρούσαν την έξαρση του Τουρκικού εθνικισμού και τις μεγάλες Ελληνικές θυσίες για την διατήρηση της ζώνης της Σμύρνης.Έτσι λοιπόν η νέα Ιταλική πολιτική είχε ως βασική επιδίωξη την στρατιωτική απαγκίστρωση από την Μικρά Ασία με οικονομικά ανταλλάγματα και την έναρξη εμπορικών σχέσεων με την κομμουνιστική ρωσία του Λένιν. 

Τέλος ο Άγγλος Lloyd George ήθελε να επιβάλλει την προσωπική του πολιτική στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, που προέβλεπε την Αγγλική παρουσία στην Παλαιστίνη και στις πετρελαιοπηγές της Μοσούλης, όπως και την ισχυρή Ελληνική παρουσία στα παράλια της Μικράς Ασίας. Εκτός από τον φιλελληνισμό του και τις δεσμεύσεις του στον Βενιζέλο, ο Lloyd George χρειαζόταν μεσοπρόθεσμα 
Τα όρια επιρροής που προβλέπονταν από την συμφωνία Sykes-Picot
την στρατιωτική παρουσία των Ελλήνων στην Σμύρνη ως προστασία της Αγγλικής στρατιωτικής παρουσίας αλλά και των βρετανικών οικονομικών συμφερόντων στα Στενά και στην Κωνσταντινούπολη, καθώς η Βρετανία έβγαινε τραυματισμένη από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο και δεν είχε οικονομικούς και στρατιωτικούς πόρους διαθέσιμους για την Ανατολή.

Η συνδιάσκεψη διήρκεσε μόλις μια εβδομάδα και έλαβε σε ένα τόσο μικρό χρονικό διάστημα αποφάσεις κοσμογονικής σημασίας για την Εγγύς και Μέση Ανατολή.Στην συνδιάσκεψη έλαβε χώρα ένα από αυτά τα θλιβερά αλισβερίσια που έχουμε κατά καιρούς παρακολουθήσει, όπου σε ένα διπλωματικό παιχνίδι ανταλλάσσονται με κυνισμό, σχεδόν σαν σε χαρτοπαίγνιο, ολόκληρες πόλεις και περιοχές και καθορίζονται οι ζωές και το μέλλον εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. 
Και οι τρεις συμμετέχοντες έλαβαν αυτό που ήθελαν και είχαν ως αρχικό στόχο. Η συνδιάσκεψη ικανοποίησε την Γαλλία καθώς όχι μόνο δεν μετρίασε τους αυστηρούς όρους εις βάρος της ηττημένης Γερμανίας, αλλά επισήμως οι τρεις δυνάμεις κάλεσαν με απειλητικό μήνυμα την ηγεσία της να συμμορφωθεί με όσα είχαν ήδη αποφασιστεί. Ταυτόχρονα επικυρώθηκε ανοιχτά πλέον το μυστικό Αγγλογαλλικό σύμφωνο Sykes-Picot που προέβλεπε το αποικιοκρατικό μοίρασμα της Μέσης Ανατολής σύμφωνα με το οποίο οι Βρετανοί λάμβαναν την Παλαιστίνη και οι Γάλλοι την Συρία. Η απόφαση αυτή θεωρήθηκε πολιτικός θρίαμβος του Millerand και του Fauch στους οποίους επιφυλάχθηκε υποδοχή ηρώων κατά την επιστροφή τους στο Παρίσι.


Το ίδιο συνέβη στην Ιταλία όπου ο Nitti παρουσίασε ως προσωπικό θρίαμβο την άδεια που του παρασχέθηκε να αποκαταστήσει εμπορικές σχέσεις με την κομμουνιστική Ρωσία. Οι ηγεσίες των 2 χωρών απόλυτα ικανοποιημένες ως προς τα θέματα που ήταν επείγοντα για αυτές υπέγραψαν μια συμφωνία που περιείχε τους όρους της συνθήκης που θα υπογραφόταν αργότερα στις Σέβρες και που ήταν αυξημένου Ελληνικού ενδιαφέροντος. Το υπέγραψαν όμως διατυπώνοντας πολλές επιφυλάξεις για το κατά πόσο η μελλοντική συνθήκη θα σταθεροποιούσε την κατάσταση στην Μικρά Ασία. Οι αντιπροσωπείες των δύο χωρών προεξοφλούσαν την αποτυχία της πολιτικής αυτής, αλλά και 
Nitti
την μελλοντική αδυναμία της Ελλάδας να κρατηθεί στην Μικρά Ασία χωρίς συμμαχική βοήθεια. Από την στιγμή που η Ιταλία είχε αποφασίσει να απαγκιστρωθεί από την νοτιοδυτική Μικρά Ασία, οι Έλληνες θα έμεναν ολομόναχοι απέναντι στις Τουρκικές αντιδράσεις που γίνονταν συνεχώς εντονότερες ενώ είχε ήδη αναφανεί ο Κεμάλ ως αναδυόμενος ηγέτης και εκφραστής του Τουρκικού εθνικισμού.

Είναι χαρακτηριστικό του κλίματος στην διάσκεψη ότι ο προεδρεύων Ιταλός Nitti μετά την λήξη των εργασιών της δήλωσε τις επιφυλάξεις του για την εφαρμογή των διατάξεων που αφορούσαν την Ελληνική παρουσία στην Σμύρνη και ζητούσε την άμεση αναθεώρηση τους. Ένα άλλο πολύ περίεργο γεγονός είναι ότι οι όροι της συνθήκης διέρρευσαν στην Τουρκική πλευρά πριν της κοινοποιηθούν επισήμως ξεσηκώνοντας σάλο και κατακραυγή στον Τουρκικό τύπο και στην Τουρκική κοινή γνώμη, ενώ στάλθηκαν ψηφίσματα διαμαρτυρίας στις πρεσβείες των Συμμάχων στην Κωνσταντινούπολη. Όλοι οι Αρμοστές των τριών Μεγάλων Δυνάμεων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τηλεγράφησαν από κοινού στις κυβερνήσεις τους ότι για να επιβληθούν οι σκληροί όροι της συνθήκης θα χρειαζόταν να στείλουν νέα στρατεύματα για έναν νέο πόλεμο με την Τουρκία.

Ο θόρυβος που προκλήθηκε έδωσε την ευκαιρία στον Γάλλο πρωθυπουργό Millerand να ζητήσει την αλλαγή των όρων της συνθήκης που είχαν συμφωνηθεί επ΄ ωφελεία των Τούρκων. Το Συμμαχικό μέτωπο στην Ανατολή είχε διαρραγεί πλέον για τα καλά...

Οι μεγάλες ενισχύσεις Ιταλών, Γάλλων και Μπολσεβίκων υπέρ του Κεμάλ κατά την διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας


Οι μεγάλες ενισχύσεις Ιταλών, Γάλλων και Μπολσεβίκων υπέρ του Κεμάλ κατά την διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας


Της κ. Φωτεινής Τομαή

Η ΥΠΟΓΡΑΦΗ της Συνθήκης των Σεβρών στο Παρίσι τον Αύγουστο του 1920 σήµανε το τέλος της οθωµανικής αυτοκρατορίας και τον διαµελισµό της από τους Συµµάχους. Στη θέση όµως του παλαιού θεοκρατικού καθεστώτος γεννήθηκε µια νέα, ακόµη πιο επικίνδυνη, πραγµατικότητα που αποτέλεσε κατά µία έννοια τη νέα θρησκεία του κράτους: ο παντουρκισµός. οι διωγµοί σε βάρος των χριστιανικών πληθυσµών, προτού ακόµη προλάβει να στεγνώσει το µελάνι στις Σέβρες, θα έπαιρναν τον χαρακτήρα γενοκτονίας ακριβώς δύο χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 1922, όταν η Σµύρνη παραδινόταν στις φλόγες. Η προδοσία όµως της Ελλάδας από τους τέως συµµάχους της είχε αρχίσει πολύ νωρίτερα.

Η καταιγιστική πληροφόρηση που ελάµβανε η ελληνική κυβέρνηση από την άνοιξη ήδη του 1921, πλην των προξενικών και διπλωµατικών της αρχών στη γείτονα, από όλες τις πρεσβείες της στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπως αυτές περιλαµβάνονται σε τρεις ογκώδεις φακέλους του έτους 1921, γεννά εξακολουθητικά ερωτήµατα για το πού βάδιζε και πόσο αυτοκαταστροφική ήταν η πολιτική της χώρας όταν ο στρατός της διέσχιζε την άνυδρη πεδιάδα του Σαγγαρίου φθάνοντας µόλις λίγα χιλιόµετρα έξω από την Αγκυρα τον καυτό Αύγουστο του 1921.
Η άνευ προσχηµάτων, εξαρχής, πολιτική της γείτονος για αναθεώρηση της Συνθήκης των Σεβρών από την υπογραφή της ήδη στο διάσηµο για τις πορσελάνες του προάστιο των Παρισίων κέρδισε, µε δέλεαρ την εξασφάλιση προνοµιακών όρων διµερούς οικονοµικής συνεργασίας, πολύ έγκαιρα τον γερµανοϊταλικό άξονα, στο άρµα του οποίου για ευνόητους λόγους προσδέθηκε ο γαλλικός παράγων και τελευταίος, πλην καθ’ όλα µη υστερών σε πάθος και πλήθος πρωτοβουλιών για στήριξη του Κεµάλ που ολοένα κέρδιζε έδαφος στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας, αδιαµφισβήτητου πρωταγωνιστή των γεγονότων που έµελλαν να αλλάξουν άρδην τη µοίρα της χώρας, ο µπολσεβικικός. 
Μάλιστα, όπως αναφερόταν σε κρυπτοτηλεγράφηµα από την Κωνσταντινούπολη που υπέγραφε κατά την αποκρυπτογράφησή του ο στρατηγός Κούτσης από το γραφείο του υπουργού των Στρατιωτικών, «οι κοµιτατικοί κύκλοι Κωνσταντινουπόλεως τρέφουσιν ελπίδας ότι µία Ελληνο-Μπολσεβικική σύρραξις θα επιφέρη την Ελληνικήν καταστροφήν», συµπληρώνοντας πως «σοβαροί τουρκικοί κύκλοι χαρακτηρίζουσιν ανωτέρω διαδόσεις ως µέσον αναπτερώσεως Τουρκικού ηθικού» (ΕΠ 1424, 15 Ιουλίου 1921).

Τα βρετανικά συµφέροντα

Σταθερός ο αγγλοσαξονικός άξων, µε τις Ηνωµένες Πολιτείες να σαρώνονται από συλλαλητήρια υπέρ των χριστιανικών πληθυσµών της Μικράς Ασίας, Ελλήνων και Αρµενίων, και πύρινους λόγους όπως του γερουσιαστή William King, κεντρικού οµιλητή στο συλλαλητήριο της Φιλαδέλφειας, που µιλούσε για τα κατορθώµατα και τις νίκες«του γενναίου ελληνικού στρατού εναντίον του Κεµάλ, µαχόµενος όπως και οι προπάτορές του υπέρ της χριστιανοσύνης», και τον βρετανό πρωθυπουργό να χαρακτηρίζει τον Τούρκο «τον χειρότερο εγκληµατία ανάµεσα στους εχθρούς της χώρας του», δεν εστερείτο, πλην ειλικρινών υπέρ της Ελλάδος, και ιδιοτελών αισθηµάτων και εκτιµήσεων: Αν η Αγκυρα κέρδιζε στην κρίσιµη εκείνη ώρα το παιχνίδι σε βάρος της Ελλάδας µε τη βοήθεια της Ρωσίας, τότε, για την τελευταία, άνοιγε ο δρόµος καθόδου της στις θερµές θάλασσες της Μεσογείου µέσω των Στενών- πλήρως ασυµβίβαστη µε τα βρετανικά συµφέροντα στον χώρο της Μέσης Ανατολής!
∆εν ήταν γι’ αυτό υπερβολικός για όσα ενηµέρωνε ο διευθύνων το Γενικό Προξενείο Γενεύης: «Η Αγγλική Κυβέρνησις (διά της Intelligence Service) ωργάνωσεν εν Ελβετία δίκτυον κατασκοπείας της τουρκικής και πανισλαµικής οργανώσεως και των ενεργειών των». Προσέθετε δε ότι «ο εκ των κυριοτέρων πρακτόρων αυτής, µεθ’ ου συνδέοµαι, εδέχθη να θέση εις την διάθεσίν µου αντίγραφον των εκθέσεών του». Επρόκειτο για κατασκοπεία «περί της ιταλογερµανο-πανισλαµικής δράσεως περί την γενοµένην εν Γενεύη την 24ην Μαΐου Συνδιάσκεψιν εξεχόντων εν Ελβετία Τούρκων πρακτόρων, η κίνησις των οποίων επροκάλεσε το ενδιαφέρον της Αγγλικής Κυβερνήσεως» (ΑΠ 591, Γενεύη 28/10 Ιουνίου 1921).
Ωστόσο ο εφοδιασµός του κεµαλικού στρατού είχε ήδη ξεκινήσει. Ιδού πώς µεθοδευόταν, άλλοτε µυστικά και άλλοτε χωρίς προκάλυψη, η έξωθεν βοήθεια:
Από τον Πύργο (Μπουργκάς) της Βουλγαρίας ο υποπρόξενος Φρυδάς ενηµέρωνε:«Τουρκικά ιστιοφόρα µεγάλης χωρητικότητος φορτώνουσιν σχετικώς µεγάλας ποσότητας σίτου και άλλων δηµητριακών, υπάρχει δε πιθανότης ότι υπό τα φορτία ταύτα κρύπτονται τα εκάστοτε αποστελλόµενα εις τον Κεµαλικόν στρατόν όπλα και πυροµαχικά» (ΑΠ 798, 17 Οκτωβρίου 1921).


Φορτία µε πυροµαχικά
Από τη Σόφια ο πρεσβευτής Πανουργιάς ειδοποιούσε την Αθήνα για εκεί άφιξη απεσταλµένου του Κεµάλ, του Αχµέτ Νετζέτ, για να παραλάβει«πυροµαχικά φθάσαντα εξ Αυστρίας». Συµπλήρωνε δε: «Ταύτα, ως και δυναµίτις και χειροβοµβίδες, παρεδόθησαν εις Ποµάκους ελθόντας ενταύθα εκ Ροδόπης υπό πρόσχηµα αγοράς εµπορευµάτων. Αποκρυβέντα δε εντός δεµάτων υφασµάτων µετηνέχθησαν εις Κιρτζαλί και σύνορα. Τούρκος πράκτωρ λέγει ότι δράσις αποβλέπουσα κυρίως ανατινάξεις σηράγγων και γεφυρών άρχεται κατ’ αυτάς» (ΑΠ 7249, 4 Νοεµβρίου 1921). Σε «Εκτακτον ∆ελτίον Πληροφοριών»   
Πέντε ηµέρες νωρίτερα από το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού η ελληνική κυβέρνηση επληροφορείτο εµπιστευτικώς ότι «εν Ευξείνω Πόντω ταξιδεύουσι δύο υποβρύχια υπό Σοβιετικήν σηµαίαν τα οποία πρόκειται να πωληθώσιν ή ίσως επωλήθησαν ήδη εις τον Κεµάλ» (ΑΠ 430).
Ο στρατηγός Παπούλας στις 6 Οκτωβρίου 1921 ενηµέρωνε από τη Σµύρνη ότι απεσταλµένοι του Κεµάλ « ανεχώρησαν δι’ Αδανα προς παραλαβήν Γαλλικών όπλων και τηλεβόλων» (ΕΠ 21519 / 7678).
Στις 15 Οκτωβρίου 1921 η Υπάτη Αρµοστεία Σµύρνης κοινοποιούσε στην κυβέρνηση την πληροφορία ότι ο ειδικός απεσταλµένος των εθνικιστών στη Μόσχα, ο γιατρός Τεβερήκ Ρουσδή, επέστρεφε στην Άγκυρα µε ενισχύσεις ενός εκατομμυρίου τουρκικών λιρών σε χρυσό, εν είδει δώρου στον Κεµάλ (ΑΠ 145). Το αυτό µαρτυρούσε και ο Παπούλας, σύµφωνα µε µαρτυρία του ταγµατάρχη Μελά από τη Βηρυτό: «Πληροφορούµαι ότι µέγα ποσόν χρυσού αποστέλλεται διά Ιταλικών πλοίων εκ Κωνσταντινουπόλεως µέσω Ατταλείας εις Κεµαλικούς» (ΑΠ 11411, 4 Οκτωβρίου 1921). Οι πρέσβεις Μεταξάς και ∆ιαµαντόπουλος, από Ρώµη και Βελιγράδι, τον Οκτώβριο του ιδίου έτους πληροφορούσαν για ενισχύσεις που έφθαναν από το Τουρίνο µε ανταλλακτικά της Fiat και σφαίρες, και από τη Βιέννη µέσω Ιταλίας και Βουλγαρίας (η Ρουµανία είχε αρνηθεί τη χρήση του εδάφους της για τη διέλευσή τους) 40.000 όπλων και 30 εκατοµµυρίων φυσιγγίων (ΑΠ 1510 και ΑΠ 1184). Η βοήθεια της Ιταλίας όµως δεν περιοριζόταν σε αποστολή πολεµοφοδίων. Ο µεν Βλαχόπουλος από τη Σµύρνη ανέφερε ότι, πλην «της συνθέσεως, εξοπλισµού, διατροφής και ανεφοδιασµού των Τούρκων παρά των επισήµων Ιταλικών Αρχών, µη τηρούντων πλέον ουδέ τα προσχήµατα έναντι ηµών» (ΑΠ 1899/1016, 8 Σεπτεµβρίου 1921), τούρκοι πράκτορες µε ιταλικό ιµατισµό και ιταλικές ταυτότητες περιφέρονταν στη Σµύρνη συλλέγοντας πληροφορίες για τις θέσεις και τις δυνάµεις του ελληνικού στρατού. Επιπλέον, γνήσιοι Ρώσοι και Τάταροι από το Καζάν, καθώς και τεχνίτες, διετέθησαν υπό των Μπολσεβίκων στις υπηρεσίες του Κεµάλ (ΑΠ 102, Βότσης από Υπάτη Αρµοστεία Σµύρνης, 16 Σεπτεµβρίου 1921), ενώ 20 ρώσοι αξιωµατικοί και 600 ρώσοι µουσουλµάνοι ιππείς κατετάγησαν εθελοντικά στον κεµαλικό στρατό.


Ο Πάπας στο πλευρό των Τούρκων

Εράνους υπέρ του Κεμάλ διεξήγαγε η Αιγυπτιακή Βιβλιοθήκη (ΑΠ 264, Βότσης, 17 Νοεμβρίου 1921), ενώ αλγεινή εντύπωση προκαλούσε η είδηση ότι αλάτι για τον στρατό του Κεμάλ έστελνε η κυπριακή κυβέρνηση(!) (1.000 τόνοι από την περιοχή της Λάρνακας, ΑΠ 315, πρόξενος Χατζηβασιλείου, 12 Οκτωβρίου 1921).
Ακόμη και ο Πάπας, «δήθεν εξ ενδιαφέροντος υπέρ της ζωής των εν Μικρασία χριστιανών», ετάχθη υπέρ του Κεμάλ. (πρεσβευτής Σ. Πεζάς από Ρίο Ιανέιρο, ΑΠ 779, 22 Απριλίου 1921). «Δεν γνωρίζω ποίαι θα είναι περαιτέρω αι εξωτερικαί συνέπειαι... καλόν όμως είναι να ίδωμεν ποίοι είναι οι φίλοι και ποίοι οι εχθροί του έθνους μετά το οριστικώς καταπίπτον προσωπείον της μισελληνικής πολιτικής των Γάλλων, των Ιταλών και της Καθολικής Εκκλησίας» (όπ. π)

Η άρνηση της Αγγλίας για βοήθεια προς την Ελλάδα για την Μικρασιατική εκστρατεία, ακόμη και πριν την υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών


Η άρνηση της Αγγλίας για βοήθεια προς την Ελλάδα για την Μικρασιατική εκστρατεία, ακόμη και πριν την υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών


Στις 19 Μαΐου 1920 έλαβε χώρα μια κρίσιμη συνάντηση στο Λονδίνο μεταξύ του Βενιζέλου και των Τσόρτσιλ και Ουίλσον από την πλευρά της Μεγάλης Βρετανίας Σκοπός της συνάντησης αυτής ήταν να συμφωνηθούν οι θέσεις που θα υποστήριζαν από κοινού οι δύο χώρες για τους όρους της συνθήκης που θα επιβάλλονταν στην διαλυμένη Οθωμανική Αυτοκρατορία

Είχε προηγηθεί το υπόμνημα του μεγάλου Γάλλου στρατάρχη Φος για το ανατολικό ζήτημα. Σε αυτό το υπόμνημα ο νικητής του Α΄ παγκοσμίου πολέμου Φος κατέληγε στο συμπέρασμα ότι για να καταβληθεί ο Κεμάλ (που είχε αναδυθεί πριν έναχρόνο περίπου) και να ειρηνεύσει η Ανατολή, θα χρειάζονταν τουλάχιστον 20 μεραρχίες, την στιγμή που η Ελλάδα θα μπορούσε με δυσκολία να παρατάξει 12, και οι Σύμμαχοι μας δεν είχαν σκοπό να προσφέρουν ούτε ένα στρατιώτη.

Στην συνάντηση αυτή λοιπόν, ο Τσόρτσιλ είπε στον Βενιζέλο ότι η Αγγλία δεν μπορούσε να τον βοηθήσει με στρατεύματα, ούτε στην Θράκη, ούτε στην Μικρά Ασία, αλλά θα ήταν πρόθυμη να δώσει όπλα και πολεμοφόδια. Ο Ουίλσον ήταν ακόμη πιο ειλικρινής: "Του είπαμε καθαρά ότι ούτε σε άνδρες ούτε σε χρήματα θα βοηθούσαμε τους Έλληνες, εφ΄ όσον είχαμε αναλάβει ήδη περισσότερα απ΄ όσα μπορούσε να κάνει ο μικρός μας στρατός. Του είπα ότι θα κατέστρεφε την μικρή του χώρα....Είπε ότι δεν συμφωνούσε με τίποτε από ότι είχα πει..." Ο Ουίλσον είπε στον Βενιζέλο ότι θα γινόταν πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας που θα κρατούσε ίσως δέκα με δεκαπέντε χρόνια και θα σακάτευε την Ελλάδα....
Ο Βενιζέλος άκουγε ατάραχος τις προειδοποιήσεις....



Σημείωση
Η συνάντηση αυτή είναι ένα από τα δεκάδες συντριπτικά ιστορικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι σύμμαχοι μας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο όχι μόνο σκόπευαν να μην μας βοηθήσουν καθόλου στον μικρασιατικό πόλεμο, αλλά μας το είχαν καταστήσει αυτό και αρκετά σαφές. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν πλήρως ενημερωμένος για τις συμμαχικές διαθέσεις, αλλά περιέργως δεν μετέβαλλε πολιτική, ούτε προειδοποιούσε την Ελληνική κοινή γνώμη....

Βασική πηγή

Michael Llewellyn Smith, Το όραμα της Ιωνίας, η Ελλάδα στην Μικρά Ασία (1919-1922), εκδόσεις ΜΙΕΤ

http://www.istorikathemata.com/2009/11/blog-post_03.html

Η Βενιζελική απόφαση για την αποβίβαση του Ελληνικού στρατού στην Σμύρνη


Η Βενιζελική απόφαση για την αποβίβαση του Ελληνικού στρατού στην Σμύρνη

Η αποβίβαση του Ελληνικού στρατού στην Σμύρνη (19 Μαίου 1919)
Αναμφίβολα η Μικρασιατική καταστροφή αποτέλεσε την μεγαλύτερη τραγωδία του Ελληνισμού στην σύγχρονη του Ιστορία. Έτσι είναι εύλογο γιατί το ερευνητικό ενδιαφέρον για την περίοδο αυτή, ήταν και είναι ιδιαίτερα αυξημένο. Γίνεται τα τελευταία χρόνια μια αγωνιώδης προσπάθεια να δικαιωθεί η Βενιζελική απόφαση για την αποβίβαση του Ελληνικού στρατού στην Σμύρνη (19 Μαΐου 1919).
Αιχμές της προσπάθειας αυτής είναι ένας μικρός τόμος του κ. Σβολόπουλου υπό τον τίτλο "Η απόφαση για την επέκταση της Ελληνικής κυριαρχίας στην Μικρά Ασία", που εκδόθηκε υπό την αιγίδα του Ιδρύματος "Ελευθέριος Βενιζέλος" και το βιβλίο του κ. Τσιριγώτη "Η Ελληνική πολιτική στην Μικρά Ασία" (εκδόσεις Ποιότητα"). Και οι δύο αυτές φιλότιμες προσπάθειες συμπυκνώνουν τα Βενιζελικά επιχειρήματα υπέρ της εκστρατείας, με έναν έγκυρο και εύστοχο τρόπο.

Εμείς με Ιστορικά αδιαφιλονίκητης εγκυρότητας τεκμήρια (Η άρνηση της Αγγλίας για βοήθεια προς την Ελλάδα για την Μικρασιατική εκστρατεία, ακόμη και πριν την υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών,   Οι ελλείψεις στον στρατηγικό στρατιωτικό σχεδιασμό της Μικρασιατικής εκστρατείας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο), έχουμε αποδείξει στο παρελθόν πως η απόφαση για την Μικρασιατική εκστρατεία πάρθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο χωρίς να έχει εξασφαλίσει την παραμικρή εγγύηση από τους τότε Συμμάχους μας (Άγγλοί, Γάλλοι, Ιταλοί) είτε για στρατιωτική είτε για οικονομική βοήθεια. Επίσης σταθερή μας θέση είναι πως ως τον Οκτώβριο του 1920 η Ελλάδα δεν έλαβε ούτε ένα φυσίγγι, ούτε μια 
Οι ηγέτες των Συμμάχων στη Συνδιάσκεψη των Παρισίων. Από αριστερά: Βιτόριο Ορλάντο, Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ, Ζορζ Κλεμανσό και Γούντροου Γουίλσον. Η Συνδιάσκεψη αυτή έδωσε την άδεια στον Βενιζέλο για την αποβίβαση του Ελληνικού στρατού στην Σμύρνη

δραχμή ως ενίσχυση από τους "Συμμάχους" της. Υπενθυμίζουμε πως η Συμμαχική αποστολή απαγόρευε αυστηρά στον Ελληνικό στρατό να προελάσει και να συλλάβει τους χιλιάδες ένοπλους Τούρκους Τσέτες που οι ομάδες τους είχαν καταστεί ο φόβος και ο τρόμος των χριστιανικών πληθυσμών, που παρενοχλούσαν συνεχώς τις Ελληνικές μονάδες σε όλη την συνοριακή περίμετρο της Ελληνικής ζώνης, ενώ αποτέλεσαν και την πρώτη ύλη για τον στρατό του Κεμάλ αργότερα. Ως 
George Horton
έτερο τεκμήριο των θέσεων αυτών παρουσιάζουμε σήμερα την τελευταία έκθεση του Αμερικανού προξένου στην Σμύρνη George Horton προς το Στέητ Ντιπάρτμεντ με τα τελικά του συμπεράσματα για την Μικρασιατική εκστρατεία. Στο κείμενο διαβάζουμε:
"...Η Ελληνική απόβαση, με τις συνθήκες που πραγματοποιήθηκε, αποτελεί το μεγάλο λάθος του Βενιζέλου.Παρ΄όλο που, χωρίς αμφιβολία, ήταν οι εκπρόσωποι όλων των Συμμαχικών κρατών που του ζήτησαν να πάει στην Σμύρνη, δεν θα έπρεπε να το πράξει χωρίς την υπογραφή Συνθήκης με γραπτή συμφωνία για την βοήθεια που αναλάμβαναν την υποχρέωση να του παράσχουν. Προς αποφυγή της φρικτής καταστροφής που ακολούθησε και που αναζωπυρώνει τον φανατισμό και την τόλμη ολόκληρου του μουσουλμανικού κόσμου, μόνο δύο λύσεις υπήρχαν: 1. Να μην είχαν σταλεί ποτέ οι Έλληνες στην Σμύρνη, 2. Αφού τους έστειλαν οι Σύμμαχοι να τους συμπαρασταθούν με συνέπεια και πίστη.
Μουσταφά Κεμάλ και ο ειδικός απεσταλμένος της Γαλλίας Franklin Bouillon
Όμως αντί να τους συμπαρασταθούν ξεκίνησαν τις διενέξεις μεταξύ τους, όπως γίνεται πάντα ανάμεσα στους Χριστιανούς. Η Ιταλία στην οποία οι άλλοι Σύμμαχοι είχαν υποσχεθεί την Σμύρνη, έβαλε σε λειτουργία το λιμάνι της Εφέσου με στόχο να απομακρύνει τις εμπορικές δραστηριότητες από την Σμύρνη. Ακόμη στο τέλος άρχισε να πουλάει όπλα στους Τούρκους και να τους καλοπιάνει. Οι Γάλλοι, για να υποβιβάσουν την θέση της Μεγάλης Βρετανίας στην Εγγύς Ανατολή, έδειξαν τέτοια στάση απέναντι στους Τούρκους, που οδήγησε τελικά στην υπογραφή της Συνθήκης της Άγκυρας και την ντεφακτο αναγνώριση της κυβέρνησης των Κεμαλιστών από την Γαλλία.

Ένα θέαμα που ελπίζω να μην ξαναδώ ποτέ στην ζωή μου, είναι εκείνο της σφαγής που έλαβε χώρα κάτω από τα βλέμματα των μεγάλων δυνάμεων και με την σιωπηρή αποδοχή τους....."      
Raymond Poincare
 Πολλοί λένε και γράφουν ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις άλλαξαν πολιτική απέναντι στην Ελλάδα επειδή οι Μετανοεμβρίανες Κυβερνήσεις στην Ελλάδα έφεραν πίσω τον....Βασιλιά Κωνσταντίνο χωρίς να πάρουν την άδεια τους. Οι πηγές βοούν ότι αυτό αποτέλεσε απλώς την αφορμή για γεγονότα που είχαν δρομολογηθεί και θα γίνονταν ακόμη και με τον Βενιζέλο στην εξουσία.. Υπενθυμίζουμε πως ο Κεμάλ βρισκόταν σε πόλεμο με τους Γάλλους στην Κιλικία και το περίφημο περίφημο Γαλλοκεμαλικό σύμφωνοFranklin-Bouillon ακριβώς υποτίθεται ότι ρύθμιζε τις τελευταίες λεπτομέρειες της αποχώρησης των Γάλλων. Οι Γάλλοι δεν δίστασαν λοιπόν να αλλάξουν πολιτική ενώ βρίσκονταν σε εμπόλεμη κατάσταση με τον Κεμάλ. Είναι προφανές πιστεύω ότι η αλλαγή αυτή είχε τις ρίζες της στην απόφαση της Γαλλίας να εναντιωθεί στα Βρετανικά συμφέροντα στην περιοχή. Ο Ραιημόν Πουανκαρέ Πρόεδρος της Γαλλίας που υπέγραψε ο ίδιος την συνθήκη των Σεβρών προέβλεψε πως η σταθερότητα της συνθήκης αυτής, θα ήταν εύθραυστη "...όπως οι ονομαστές πορσελάνες που φτιάχνονται στο Γαλλικό προάστειο των Σεβρών". Λέτε να ήξερε ότι τρεις μήνες μετά θα επέστρεφε ο....Βασιλιάς στην Ελλάδα;
-----------------------
George Horton, Η μάστιγα της Ασίας, εκδόσεις "Εστία"

- Nicol E., Οι Σύμμαχοι και η κρίση στην Ανατολή (Ο ρόλος των Συμμάχων έξι μήνες πριν από την καταστροφή ή γιατί πρέπει να καταστραφεί ο Μικρασιατικός Ελληνισμός). Ειρμός, 1990
http://www.istorikathemata.com/2010/11/blog-post_24.html

Οι ελλείψεις στον στρατηγικό στρατιωτικό σχεδιασμό της Μικρασιατικής εκστρατείας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο


Οι ελλείψεις στον στρατηγικό στρατιωτικό σχεδιασμό της Μικρασιατικής εκστρατείας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο

Έχουμε αναφέρει στο παρελθόν (και έχουμε κατηγορηθεί σφοδρά για αυτό), ότι ο σχεδιασμός της Μικρασιατικής εκστρατείας από τον Βενιζέλο υπήρξε πρόχειρος, επιπόλαιος και δεν έλαβε υπόψιν του τις γεωγραφικές και στρατηγικές ιδιαιτερότητες της περιοχής, παρά μόνο τα διεθνή συμφέροντα και τις πολιτικές ισορροπίες της συγκεκριμένης εποχής (1918-1919), οι οποίες όμως μοιραία μεταβάλλονται ταχύτατα.

Αποδείξεις για τον ισχυρισμό μας αυτόν κομίζει ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Σβολόπουλος στην περίφημη πλέον Βενιζελική απολογία του "η απόφαση για την επέκταση της Ελληνικής κυριαρχίας στην Μικρά Ασία", που έχει μάλιστα εκδοθεί υπό την αιγίδα και την οικονομική αρωγή του ιδρύματος "Ελευθέριος Βενιζέλος" με έδρα τα Χανιά.

Σύμφωνα με τον Σβολόπουλο, αρχικά πριν την εκκίνηση της εκστρατείας, ο Ελευθέριος Βενιζέλος αδιαφόρησε πλήρως για τις υποδείξεις των κορυφαίων στρατιωτικών της Αντάντ που βασίζονταν στις πληροφορίες που είχαν οι Σύμμαχοι για την περιοχή. "Στο πεδίο της τακτικής, το σύνολο των εμπειρογνωμόνων μεταξύ των Συμμάχων, είχε προαναγγείλει τις δυσχέρειες αγκίστρωσης των Ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στην Μικρά Ασία...."

"....Ο στρατηγός Χένρι Ουίλσον, ο ναύαρχος Χόουπ και ο στρατηγός Μπλις είχαν επιχειρήσει να μεταπείσουν τους πολιτικούς τους προϊσταμένους, ενώ ακόμη διαρκούσε η δραματική απογευματινή συνεδρίαση της 6ης Μαΐου. Τα επιχειρήματα τους εδράζονταν στους αυστηρούς κανόνες της γεωστρατηγικής: οι διαθέσιμες ελληνικές μεραρχίες δεν ήταν επαρκείς για να επιβάλλουν την τάξη στην εκτεταμένη Μικρασιατική ήπειρο. Βρετανοί, Γάλλοι και Αμερικάνοι επιτελικοί συνέπιπταν στην θεώρηση αυτή".

Την αδιαφορία του για τα στρατιωτικά δεδομένα πριν της εκστρατεία, την εκμυστηρεύτηκε ο Βενιζέλος και στην Πηνελόπη Δέλτα μετά τις εκλογές του 1920. "Εγώ δεν υπολόγισα ποτέ τις δυνάμεις του στρατού για να κρατήσουμε τα σύνορα μας, αλλά στις συμμαχίες και στα γενικά Ευρωπαϊκά συμφέροντα".

"Εμφανώς μάλιστα, δεν είχε σπεύσει να συμβουλευτεί τους άμεσους στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες προτού δηλώσει ότι τελικά αποδέχεται την Συμμαχική πρόταση για την αποβίβαση Ελληνικών στρατευμάτων στην Σμύρνη", συμπληρώνει εύστοχα ο Σβολόπουλος.

Πηγές

Κωνσταντίνου Σβολόπουλου, "Η απόφαση για την επέκταση της Ελληνικής κυριαρχίας στην Μ. Ασία", εκδόσεις Ίκαρος υπό την αιγίδα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και μελετών "Ελευθέριος Βενιζέλος"

Πηνελόπη Δέλτα, "Ελευθέριος Βενιζέλος: ημερολόγιο - αναμνήσεις - μαρτυρίες - αλληλογραφία" εκδόσεις Ερμής

Η κοινοβουλευτική ομάδα των "Ιαπώνων"!


Η κοινοβουλευτική ομάδα των "Ιαπώνων" στις αρχές του 20 αιώνα και η πολιτική κατάντια και λειψανδρία της Ελλάδας στις αρχές του 21ου αιώνα

Δημήτριος Γούναρης
γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος

 Ο εκδότης και «πατέρας» της δημοσιογραφίας της σύγχρονης Ελλάδος Βλάσης Γαβριηλίδης, στην αρχαιότερη Ελληνική εφημερίδα «Η ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ», ονόμασε μια ομάδα νέων ανεξάρτητων βουλευτών, που εξελέγησαν στις εκλογές του 1906, ως η «Ομάς των Ιαπώνων». Τους ονόμασε έτσι παρομοιάζοντας την μαχητικότητα των μελών της στο Κοινοβούλιο, με την ορμητικότητα και μαχητικότητα που επέδειξαν οι Ιάπωνες στρατιώτες στον Ρωσοϊαπωνικό πόλεμο του 1904-1905.
Η ομάδα αυτή του Ελληνικού Κοινοβουλίου, έδρασε απότο 1906 έως το 1908, με ριζοσπαστικές ιδέες για τον εκσυγχρονισμό της χώρας, σε μια εποχή που ήταν ακόμη νωπή η ήττα του 1897, το «Μακεδονικό» βρισκόταν σε τέλμα και η πολιτική φαυλότητα κυριαρχούσε στο εσωτερικό. Προήλθε από τη διάλυση της Δηλιγιαννικής παρατάξεως το 1905.
Την κοινοβουλευτική ομάδα των «Ιαπώνων» αποτελούσαν οι:
  • Στέφανος Δραγούμης (1842-1923), βουλευτής Αττικοβοιωτίας, από το κόμμα του Χαριλάου Τρικούπη, τυπικά αρχηγός της ομάδος.
  • Δημήτριος Γούναρης (1867-1922), ανεξάρτητος βουλευτής Πατρών, από το κόμμα τουΓεώργιου Θεοτόκη, ουσιαστικά η ψυχή της ομάδος.
  • Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης (1860-1922), βουλευτής Κυκλάδων, από το κόμμα του Θεοδώρου Δηλιγιάννη.
  • Εμμανουήλ Ρέπουλης (1863-1924), βουλευτής Ερμιονίδος, από το κόμμα του Δηλιγιάννη και αργότερα «εξ απορρήτων» συνεργάτης του Ελευθερίου Βενιζέλου.
  • Χαράλαμπος Βοζίκης (1862-1937), ανεξάρτητος βουλευτής Κυνουρίας, προερχόμενος από τα κόμματα του Δηλιγιάννη και του Ζαΐμη.
  • Ανδρέας Παναγιωτόπουλος, βουλευτής Αιγιαλείας από το κόμμα του Αλεξάνδρου Ζαΐμη (1851-1936).
  • Απόστολος Αλεξανδρής (1879-1961), πρωτοεκλεγείς, ανεξάρτητος βουλευτής Καρδίτσας.
Χ. Βοζίκης
Έγραφε σχετικά γι΄αυτούς ο σπουδαίος δημοσιογράφος στις 10 Φεβρουαρίου 1907: «Τι θα πη κρυφός και σκοτεινός πόλεμος δεν γνωρίζουν. Την παρασκηνιακήν διπλωματίαν δεν την παραδέχονται. Αδιάλλακτοι κοινοβουλευτικοί, δεν αναγνωρίζουν άλλο πεδίον δράσεως έξω από την αίθουσα του κοινοβουλίου. Ωχυρωμένοι εις την άκραν αριστεράν των εδράνων, κατοπτεύουν από εκεί τας κινήσεις του εχθρού, κάμνουν εξαφνικήν επίθεσιν, ορμητικήν, απότομον, απροκάλυπτον, κατά μέτωπον…».
Οι «Ιάπωνες» εμφανίσθηκαν ενωμένοι κοινοβουλευτικά στις 26 Μαρτίου 1906, ασκώντας δριμεία κριτική στην οικονομική πολιτική της κυβερνήσεως Θεοτόκη. Παρ΄όλη την ανομοιογένεια της προελεύσεώς τους, αυτό που τους συνέδεε ήταν η ποιότης και αγωνιστικότης. Συμμετείχαν σε όλες τις συνεδριάσεις της Βουλής και έπαιρναν τον λόγο σε όλα τα σημαντικά θέματα. Η εξειδίκευση του Γούναρη και Πρωτοπαπαδάκη στα οικονομικά και του Δραγούμη στα θέματα του αλύτρωτου Ελληνισμού, τους καθιστούσαν επίφοβους αντιπάλους της κυβερνήσεως, σε μια εποχή που οι συζητήσεις στη Βουλή δημοσιεύονταν αυτούσιες στις εφημερίδες και κρατούσαν αδιάπτωτο το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης.
Η ομάδα διαλύθηκε τον Ιούνιο του 1908, όταν ο Δημήτριος Γούναρης υπέκυψε στην επίθεση «γοητείας» του παλαιοκομματικού και έμπειρου Θεοτόκη και ορκίστηκε Υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνησή του, με στόχο να εφαρμόσει τις ιδέες του. Αλλά οι παλιοί συναγωνιστές του δεν κατέθεσαν τα όπλα και δεν του χαρίστηκαν, όταν αυτός συμβιβάστηκε με το κατεστημένο. Κατά τη συζήτηση του κρατικού Προϋπολογισμού το 1909, του άσκησαν τόσο έντονη κριτική, που τελικά αναγκάσθηκε να υποβάλει την παραίτησή του.
Από τα μέλη της ομάδος των Ιαπώνων, ο Στέφανος Δραγούμης θα γίνει αρχικώς ο εκλεκτός του«Στρατιωτικού Συνδέσμου» για Πρωθυπουργός της Ελλάδος το 1909, ενώ οι Γούναρης και Πρωτοπαπαδάκης θα εκτελεστούν στου Γουδή το 1922 με άλλους τέσσερις , ως «υπεύθυνοι» της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Μια αποτίμηση της προσφοράς της «ομάδος των Ιαπώνων» έκανε εμμέσως στις 19 Μαΐου 1924 στη Βουλή ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, νεκρολογώντας τον Εμμανουήλ Ρέπουλη: «Δια των λαμπρών αυτών αγώνων από των δημοσιογραφικών το πρώτον στηλών και εκ παραλλήλου έπειτα από του βήματος τούτου ως εκπρόσωπος της ομάδος των «Ιαπώνων», συνετέλεσεν με ακάθεκτον ορμήν κατά της πολιτικής διαφθοράς και του εθνικού μαρασμού, εις επανάστασιν, η οποία διήνοιξε νέας απόψεις, εδημιούργησεν νέας ηθικάς αξίας, έσπειρεν άφθονον τον σπόρον των ιδεών, έδωκεν εις πάσαν κατεύθυνσιν ισχυράν ώθησιν προς την πρόοδον και τον πολιτισμόν και ενέπνευσεν εις τον Ελληνικόν λαόν την θέλησιν προς μίαν νέαν ζωήν».

Εδώ και πολλά χρόνια οι βουλευτές μας έχουν υποστεί «ευνουχισμό». Από βουλευτές του Έθνους μετεξελίχθηκαν σε απλά κομματικά «στρατιωτάκια». Γι΄αυτούς προέχει το κόμμα και όχι η Πατρίδα και το Εθνικό συμφέρον. Τα κόμματα έχουν μετατραπεί σε «στάνες» και οι βουλευτές τους σε «κοπάδι» που καθοδηγείται από τον αρχηγό-τσοπάνη, αναλόγως του κομματικού συμφέροντος ή των επιθυμιών των «πατρώνων». Έτσι, για την Ιστορία, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν την αραβικής προελεύσεως λέξη «ράγι», που σημαίνει «κοπάδι». Εξ ού και η λέξη «ραγιάς». 
Σήμερα η Χώρα χρειάζεται μια νέα «Ομάδα». Όχι «Ομάδα Ιαπώνων» αυτή τη φορά. «Ομάδα Ελλήνων» χρειαζόμαστε, πραγματικών Ελλήνων. Να επαναστατήσουν, να επιπέσουν επί της πολιτικής διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα, να διαλύσουν με ορμή και δύναμη την φαυλοκρατία ,τις πελατειακές σχέσεις, τις στρεβλώσεις, τα νοσηρά και παρακμιακά φαινόμενα, να επαναφέρουν τις ηθικές και εθνικές Αξίες στο ύψος τους, να μας ξαναδώσουν Ελπίδα και να μας οδηγήσουν στο μέλλον. Μόνον έτσι θα επιβιώσουμε.
Αναζητούνται λοιπόν Έλληνες…Θα βρεθούν πριν είναι αργά; 
-----------------------------------------------

Η συνενοχή του Ελευθερίου Βενιζέλου στην δικαστική δολοφονία των "εξι"


Η συνενοχή του Ελευθερίου Βενιζέλου στην δικαστική δολοφονία των "εξι"

Στην επικαιρότητα βρίσκεται για άλλη μια φορά η "δίκη των έξι", λόγω της δικαστικής εκκρεμότητας της υπόθεσης στον Άρειο Πάγο και της αγωγής που κατέθεσαν Μικρασιατικοί και Ποντιακοί σύλλογοι ως έχοντες έννομο συμφέρον από το κλείσιμο άλλης μιας πληγής στην εθνική συλλογική μνήμη. Εμείς τις θέσεις μας για την προαποφασισμένη δολοφονία των έξι τις έχουμε καταθέσει σε δύο προηγούμενα κείμενα μας (Η δίκη των "εξ" (μια κριτική θεώρηση της δίκης, 87 χρόνια μετά την εκτέλεση των "εξ", και Αντίλογος στα επιχειρήματα των υποστηρικτών της νομιμότητας της "δίκης των εξ") και μάλλον δεν χρειάζεται να επανέλθουμε εκ νέου.

Στο σημερινό μας άρθρο θα ασχοληθούμε με μια άλλη πτυχή της τραγωδίας αυτής. Η δικαστική δολοφονία των "έξι" δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς την σιωπηρή επιδοκιμασία του μεγάλου πολιτικού τους αντιπάλου Ελευθέριου Βενιζέλου. Τις κρίσιμες μέρες του Οκτωβρίου και Νοεμβρίου του 1922 που λάμβανε χώρα η παρωδία δίκης της Ελληνικής πολιτικής ηγεσίας από τους στρατιωτικούς που ηττήθηκαν στα υψίπεδα της Μικράς Ασίας, ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε οριστεί από την "Επαναστατική Επιτροπή" ως αντιπρόσωπος της, στις διαπραγματεύσεις με την Τουρκία στην Λωζάννη.



Καθώς η παρωδία δίκης έβαινε προς το τέλος της και φαινόταν ότι οι εκβιασμοί του Θεόδωρου Πάγκαλου, του Οθωναίου και του Χατζηκυριάκου στον Πλαστήρα, θα πετύχαιναν την τελική δολοφονία των κατηγορούμενων, ο Βενιζέλος δέχτηκε πιέσεις από στενούς του συνεργάτες να μεσολαβήσει στον Πλαστήρα για να αναβληθούν οι δολοφονίες. Η πρώτη πίεση ασκήθηκε από τον παλαιό συνεργάτη του Βενιζέλου σε πολλές κυβερνήσεις του, Εμμανουήλ Ρέπουλη ο οποίος πήγε στην Λωζάννη μόνο και μόνο για να πείσει τον Κρητικό πολιτικό για το απάνθρωπο των εκτελέσεων.

Σύμφωνα με την μαρτυρία του ίδιου του Ρέπουλη είπε στον Βενιζέλο ότι "αν οι πολιτικοί θανατωθούν, και εσείς και εγώ και κάθε Έλλην πρέπει να θεωρεί όνειδος ότι ανήκει εις την Ελληνικήν φυλήν". Ο Βενιζέλος όμως αρνήθηκε κατηγορηματικά να προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια που μπορεί να έσωζε τους "έξι". Ακούγοντας μάλιστα τον Ρέπουλη να μιλά με συγκατάβαση σηκώθηκε όρθιος στην αίθουσα φωνάζοντας ότι δεν θέλει να ακούσει ούτε κουβέντα για το θέμα. Από τις αντιδράσεις αυτές ο Ρέπουλης λυπήθηκε τόσο, ώστε να μείνει κλεισμένος 20 μέρες στο ξενοδοχείο του, χωρίς να βλέπει κανέναν.

Το δεύτερο παλαιό βενιζελικό στέλεχος που πίεσε τον Βενιζέλο προς την κατεύθυνση της βοήθειας προς αυτούς που δικάζονταν από τους εχθρούς τους, ήταν ο διπλωμάτης Νικόλαος Πολίτης. Ο Πολίτης δέχθηκε αφόρητες πιέσεις από ξένους διπλωμάτες να μετριαστούν οι εκτελέσεις εκδίκησης που είχαν σχεδιαστεί. Έστειλε λοιπόν επιστολή στον Βενιζέλο στην Λωζάννη προτείνοντας να μετριασθούν οι προαποφασισμένες εκτελέσεις σε δύο μόνο, ώστε να μείνουν όλοι ευχαριστημένοι. Ο Βενιζέλος όμως αρνήθηκε και πάλι να προβεί σε συστάσεις προς την "επανάστασιν". Μάλιστα δήλωσε χαρακτηριστικά στο περιβάλλον του συζητώντας το θέμα "και αν πρόκειται να αναστηθούν πάλι πρέπει να εκτελεσθούν!".

Αργότερα ο ίδιος ο Βενιζέλος σε επιστολή του στον Παναγή Τσαλδάρη το 1929, θα χαρακτηρίσει σφάλμα την εκτέλεση των "έξι" που όμως "είχε εξουδετερωθεί από τας υπηρεσίας που πρόσφερε η "επανάστασις" στο Έθνος". Στην αναφορά των Μικρασιατικών συλλόγων προς τον Άρειο Πάγο για την υπόθεση της επανάληψης της "δίκης", αναφέρεται πως ο Βενιζέλος δεν εννοούσε όσα έλεγε στην εν λόγω επιστολή για την αθωότητα των "έξι", αλλά η αυτοκριτική του είχε ως στόχο να κατασιγάσουν τα πολιτικά πάθη της εποχής. Εμείς με την σειρά μας θα λέγαμε στους εκπροσώπους των Μικρασιατικών συλλόγων να παραδειγματίζονται περισσότερο από τις προθέσεις του Αρχηγού τους και να τον μιμούνται λιγότερο στις πράξεις του... 

Οι προθέσεις του Βενιζέλου το καλοκαίρι του 1920 για προέλαση του Ελληνικού στρατού στα ενδότερα της Ανατολίας


Οι προθέσεις του Βενιζέλου το καλοκαίρι του 1920 για προέλαση του Ελληνικού στρατού στα ενδότερα της Ανατολίας

Έχει υποστηριχθεί από πολλούς έγκυρους ιστορικούς, ότι η προέλαση ως την Άγκυρα ήταν ένα θανάσιμο λάθος των μετανοεμβριανών Κυβερνήσεων. Έχει επίσης υποστηριχθεί ότι ο Βενιζέλος και οι συνεργάτες του δεν σκόπευαν να παρασυρθούν σε μια τέτοια περιπέτεια συνεχούς απομάκρυνσης από την Σμύρνη, αλλά θα αμύνονταν στην γραμμή της Συνθήκης των Σεβρών. Ας κομίσουμε ένα στοιχείο που εν μέρει τα αναιρεί αυτά.

Μετά το πέρας των επιχειρήσεων του Ιουλίου 1920:
"...Τελικά ο Βενιζέλος έτρεφε τώρα μεγάλες ελπίδες. Είπε στον Ουίλσον ότι οι Έλληνες θα καταλάμβαναν την Ανατολική Θράκη. Έπειτα, αργότερα αν χρειαζόταν, την Προύσα, το Εσκί Σεχίρ, το Αφιόν καραχισάρ, την Κωνσταντινούπολη ακόμη και την Τραπεζούντα...."
και λίγο πιο κάτω:
"....Ο Βενιζέλος απέβλεπε σε μια ακόμη προέλαση ως την γραμμή Εσκι Σεχίρ - Αφιόν Καραχισάρ αν οι Τούρκοι αρνούνταν να θέσουν σε εφαρμογή την συνθήκη..."
Να σημειωθεί ότι ήδη τότε το Ελληνικό μέτωπο ήταν πολύ πιο διευρυμένο από την γραμμή που λίγους μήνες μετά θα κατακύρωνε η συνθήκη των Σεβρών. Στις επιχειρήσεις του Ιουλίου ο Βενιζέλος διέθεσε μια μεραρχία που κατέλαβε την Πάνορμο για να καλύψει τους Συμμάχους στην Κωνσταντινούπολη. Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα:
"...η διαταγή για να σταματήσει η προέλαση ήρθε όταν πια η Ελλάδα είχε καταλάβειένα πολύ εκτεταμένο μέτωπο (η μια σειρά από μέτωπα) που περιελάμβανε την Προύσα, την σιδηροδρομική γραμμή της Πανόρμου και το Αλασεχιρ. Οι Έλληνες συμπλήρωσαν τις επιχειρήσεις αυτές καταλαμβάνοντας το Ουσάκ στο χείλος του οροπεδίου της Ανατολίας.."
http://www.istorikathemata.com/2010/02/1920.html

Θεόδωρος Πάγκαλος


Ο Θεόδωρος Πάγκαλος, η "πολιτική του σταδιοδρομία" και μια μεταγενέστερη ομολογία του για την αθωότητα των "έξι"


Ο αρχιτέκτων της δολοφονίας των "εξ" ήταν, όπως είναι πανθομολογούμενο, ο Βενιζελικόςαξιωματικός Θεόδωρος Πάγκαλος, μετέπειτα Δικτάτωρ της Ελλάδος και παππούς τωρινού μεγαλόσχημου, σε λόγια αλλά και φυσικό μέγεθος, υπουργού της κυβέρνησης που παρακαλούσε να φυσήξει ο άνεμος για να πάρει την Ελληνική σημαία από Ελληνική βραχονησίδα που εποφθαλμιούν οι Τούρκοι. Ο Θεόδωρος Πάγκαλος συνέταξε ο ίδιος το αστήρικτο παραπεμπτικό πόρισμα για την παρωδία δίκης που ακολούθησε, ενώ κινήθηκε παρασκηνιακά για να εξασφαλίσει την εκτέλεση των κατηγορούμενων. Ο έγκυρος ιστορικός του μεσοπολέμου Δαφνής περιγράφει και μια δραματική συνάντηση της ηγεσίας της "επανάστασης" (Πλαστήρας - Γονατάς) με τους Πάγκαλο και Οθωναίο στην οποία οι δύο τελευταίοι ουσιαστικά εκβίαζαν για την άμεση εκτέλεση των "έξι" ακόμη και χωρίς δίκη.

Υπάρχουν βάσιμες πληροφορίες (και το αναφέρει τουλάχιστον ένας βενιζελικός ιστορικός, ο Φοίβος Γρηγοριάδης)  ότι ο Πάγκαλος εισήλθε στην αίθουσα που συνεδρίαζαν οι στρατοδίκες για να αποφασίσουν την τύχη των "έξι", επηρεάζοντας σημαντικά την τελική απόφασηπου αλλιώς θα ήταν μετριοπαθέστερη (κατά πάσα πιθανότητα θα τουφεκίζονταν τέσσερις και θα γλίτωνε σίγουρα ο Στράτος).

Θα υπενθυμίσουμε πως ο Θεόδωρος Πάγκαλος διετέλεσε επιτελάρχης της στρατιάς Μικράς Ασίας και είναι αυτός που διέταξε, παρά τις διαταγές Βενιζέλου, την κατάληψη της Προύσας, μιας ιερής μουσουλμανικής πόλης, ενέργεια που διεύρυνε περαιτέρω το Ελληνικό μέτωπο και γέμισε με θρησκευτικό φανατισμό τους μουσουλμάνους της Μικράς Ασίας.
Αργότερα αυτός ο αλάνθαστος στρατιωτικός νους που εκτέλεσε τους "προδότες πολιτικούς" θα παραλάβει δικτατορικά την πολιτική εξουσία της Χώρας, την οποία θα εξευτελίσει με πρωτότυπους τρόπους και ενέργειες, δικής του καθαρά επινόησης. Ανάμεσα σε αυτούς θα είναι και η πρωτάκουστη απεμπόληση εθνικών Ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Σερβία στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας και στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Μετά από μεθοριακό επεισόδιο με την Βουλγαρία θα εισβάλει στην γειτονική Χώρα χωρίς να κηρύξει πόλεμο και να διακόψει διπλωματικές σχέσεις, πρακτική πρωτοφανής για την Ευρώπη από τον 17ο αιώνα και μετά. Λόγω αυτής της πειρατικής ενέργειας, η Κοινωνία των Εθνών τότε θα επιδικάσει στην Ελλάδα να πληρώσει ένα βαρύτατο πρόστιμο που επιβάρυνε τα ήδη σημαντικά τα ήδη άθλια οικονομικά της.

Κατά την διάρκεια της κατοχής υπάρχουν πολλά στοιχεία και μαρτυρίες ότι ο Πάγκαλος κινήθηκε δραστήρια και συνεργάστηκε με τις Κατοχικές Κυβερνήσεις για την δημιουργία των "Ταγμάτων Ασφαλείας" που στελεχώθηκαν και από βενιζελογενείς αξιωματικούς. Αναμφίβολα λοιπόν έχουμε να κάνουμε με μια άκρως αμφιλεγόμενη ιστορική προσωπικότητα, με ενέργειες που έχουν υποστηρικτές αλλά μάλλον περισσότερους επικριτές.


Ο Πάγκαλος  θα δηλώσει γεμάτος τύψεις σε συνέντευξη το 1949 ότι "οι καταδικασθέντες δεν διέπραξαν συνειδητήν προδοσίαν ωςκατηγορήθησαναλλ΄ υπήρξαν μοιραία και αναγκαία θύματα στον βωμό της Πατρίδος κατά τας κρισίμους εκείνας στιγμάς".

Όσοι λοιπόν αντιδρούν στην προσπάθεια για την αποκατάσταση της μνήμης των "εξ", καλό είναι να αντιληφθούν ότι μοιραία ταυτίζονται και με τις αυταρχικές και στρατοκρατικές αυτές αντιλήψεις που υπηρετήθηκαν πιστά για μια 25τία σχεδόν, από τους αυτουργούς της δολοφονίας των "έξι"....